baton proteinowy z pyłku pszczelego
W dobie dynamicznego rozwoju rynku żywnościowego tworzenie produktów spożywczych, będących alternatywnym źródłem substancji odżywczych jest uzasadnione ze względu na rosnące zainteresowanie nimi. Produkty pszczele (miód wielokwiatowy i pyłek pszczeli) ze względu na swoje naturalne właściwości odżywcze mogą stanowić atrakcyjne urozmaicenie diety. Łączą one w sobie dwie bardzo ważne cechy. Z jednej posiadają substancje odżywcze łatwo przyswajalne z drugiej strony są produktami naturalnymi i aktywnymi biologicznie. Coraz więcej ludzi ma świadomość jak ważne jest dbanie o siebie oraz spożywanie produktów naturalnych i bogatych w właściwości odżywcze. Baton proteinowy z pyłku pszczelego cieszyłby się ogromnym zainteresowaniem właśnie ze względu na właściwości prozdrowotne oraz walory smakowe.
Wykorzystanie pyłku pszczelego
Właściwości prozdrowotne produktów pszczelich były już znane w starożytności. Najbardziej znanym i cenionym produktem pszczelim jest miód. Produktem, który ma również wiele zastosowań, a o którym mało się mówi jest pyłek pszczeli. Pszczoły zbieraczki pozyskują pyłek z roślin pyłkodajnych takich jak np. dobrze znana jasnota biała czy chaber bławatek o wydajności pyłkowej do 60 kg/ha. Jednak wśród roślin są i takie, których wydajność sięga do 300 kg/ha jest nią facelia błękitna. Są to rośliny, które bez problemu można spotkać w naszej florze. Pszczoły zbierają również pyłek chętnie z kwiatów drzew i krzewów.
Pyłek jest trudniejszy w pozyskiwaniu niż miód, ponieważ pszczoła, aby uzyskać 3 – 4 milionów ziarenek pyłku musi oblecieć ok. 500 kwiatów, a jego kolor zależy od roślin, z jakich został pobrany. Pszczoły gromadzą pyłek na trzeciej parze odnóży w koszyczkach tworząc obnóża.
Pozyskiwanie pyłku
Pozyskiwanie pyłku składa się z kilku etapów. Pierwszym etapem jest wybranie odpowiedniego poławiacza pyłku (specjalna płytka z otworami) i umieszczenie go w ulu. Do wyboru mamy 3 modele poławiaczy: powałkowe, wylotkowe i dennicowe. Kolejnym bardzo ważnym etapem jest zbieranie pyłku z szuflad do wiader i wysuszenie za pomocą suszarki z szufladami lub komory dekrystalizacyjnej. Następnie pyłek należy oczyścić z zanieczyszczeń np. części skrzydełek najlepiej za pomocą wialni do pyłku. Ostatni etapem jest szczelne zapakowanie pyłku w pojemniki i zamrożenie na kilka dni.
Skład pyłku pszczelego
Pyłek kwiatowy w swoim składzie zawiera białka, aminokwasy, kwasy tłuszczowe, cukry, witaminy i biopierwiastki, dzięki którym ma właściwości prozdrowotne. Między innymi pyłek pszczeli wzmacnia odporność, zwiększa liczbę czerwonych krwinek oraz poziom żelaza w krwi, odtruwa organizm oraz wspomaga działanie wątroby. Białka stanowiące około 23% zawartości pyłku – wśród nich około 10% stanowią aminokwasy egzogenne (są niezbędne dla organizmu, a których organizm sam nie potrafi ich wytworzyć).
Z pyłku wyizolowano 19 aminokwasów: treonina, walina, metionina, izoleucyna, leucyna, fenyloalanina, lizyna, i tryptofan. Aminokwasy, których w pyłku jest najwięcej to kwas asparaginowy (2,1%), kwas glutaminowy (2,04%), prolina (średnio 1,72%) i leucyna (średnio 1,42%). Zawartość pozostałych aminokwasów nie przekracza 1,16%. Pyłek posiada wszystkie aminokwasy niezbędne do budowania białka ludzkiego. Węglowodany stanowią około 30% zawartości pyłku pszczelego. W pyłku znajdziemy również makroelementy (wapń (Ca), fosfor (P), magnez (Mg), sód (Na) i potas (K)) i mikroelementy (żelazo (Fe), miedź (Cu), cynk (Zn), mangan (Mn), krzem (Si) i selen (Se)) oraz witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (witamina A, witamina E i witamina D) i rozpuszczalne w wodzie, (witaminy B , B , B , C, 1 2 6 kwasy: pantotenowy, nikotynowy i foliowy oraz biotyna, rutyna i inozytol).
W swoim składzie zawiera około 250 różnych substancji. Badania wykazały, że pyłek w zależności od pory roku lub gatunku rośliny może różnić się ilością aminokwasów oraz zawartością witaminy C. Oprócz tego zawierają wyspecjalizowane białka, czyli enzymy. Jest to więc pełnowartościowy produkt, z którego powinniśmy korzystać. Produkty z pyłkiem kwiatowym dzięki swoim właściwościom świetnie sprawdziłby się jako zdrowe przekąski i nie tylko. Między innymi pyłek pszczeli można wykorzystać do produkcji zdrowych batoników proteinowych.
Zdrowa przekąska
Batonik wyróżniałby się na tle innych batonów proteinowych wysokiej jakości składnikami pochodzenia pszczelego oraz roślinnego. W swoim składzie zawiera duże ilości białka oraz błonnika. Batonik na bazie pyłku pszczelego sprawdził by się nie tylko jako zdrowa przekąska zaspokajająca głód, ale również dodatkowo dostarczał by cennych makroskładników w codziennej diecie.
Anita Skorus, dr inż. Paweł Migdał
SKN Pszczelarzy „Apis”
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Wydział Biologii i Hodowli Zwierząt
Owady jako alternatywne źródło pokarmu
Przeczytaj artykuł dr inż. Pawła Migdał o owadach jako alternatywne źródło pokarmu.
Owady stanowią przede wszystkim źródło wysokiej jakości białka pochodzenia zwierzęcego. Ze względu na nieustanny wzrost liczby ludności staje się dobrem trudno dostępnym. Na podstawie obliczeń, zgodnie z prognozą wariantu średniego ONZ przewidywana liczba ludności w kolejnym dziesięcioleciu przekroczy 8 mld, a w 2050 będzie bliska 10 mld (FAO, 2018). Obecnie około 70% gruntów rolnych i 30% wszystkich gruntów na Ziemi jest wykorzystywanych do hodowli zwierząt gospodarskich (Shockley & Dossey, 2014).