Zagrożeniem dla pszczół w Europie, a także innych organizmów stał się Szerszeń azjatycki (Vespa velutina), który jest największym szerszeniem na świecie. Rozpowszechniony głównie w Azji, ale co raz częściej obserwowany jest na terenach Europy, co oznacza, że jego pojawienie się na stałe w Polsce jest prawdopodobnie kwestią czasu. Na stary kontynent dostał się najpewniej z importowanymi z Azji produktami. W sieci można znaleźć strony internetowe, które pokazują zasięg występowania tego owada. Ze statystyk wynika, że początkowo osiedlił się na terenach Francji i rocznie granice jego występowania poszerzają się o około 100km.
Szerszeń azjatycki – budowa
Rozpiętość jego skrzydeł przekracza 7 cm, a długość ciała 4,5 cm. Ma charakterystyczne pomarańczowo-czarne ubarwienie. Jest nie tylko największy, ale także najbardziej agresywny z rodziny osowatych. W dodatku jego jad przez swoje właściwości jest bardzo niebezpieczny. Substancją czynną jadu, która wywołuje silne objawy alergiczne u ugryzionego jest mastoparan, toksyna peptydowa. Taka toksyna może oddziaływać na wiele komórek organizmu i wywoływać lawinowe reakcje produkowania i uwalniania w organizmie pewnych substancji takich jak: histamina, prolaktyna, serotonina, katecholaminy.
Szerszeń azjatycki – zagrożenie dla pszczół
Francuski Narodowy Instytut Badań Agronomicznych oszacował, że przez ten gatunek szerszenia może ginąć bardzo duża liczba pszczół. Jeden szerszeń jest w stanie wykonywać 10 lotów dziennie za każdym razem atakując pojedynczą pszczołę. Jedno gniazdo szerszeni może pochłonąć aż 20 tysięcy pszczół rocznie.
Pszczoły azjatyckie dość dobrze wypracowały mechanizmy obronne przed szerszeniami i najczęściej odpowiadają atakiem, jeśli chodzi o pszczoły europejskie, są one o wiele mniej agresywne i dwoma głównymi mechanizmami obronnymi są blokady przy wlocie do ula oraz pułapki termiczne (kilka pszczół otacza w bardzo bliskim kontakcie szerszenia tak, aby przekroczyć jego granice wytrzymałości na wysoką temperaturę).
Zagrożenie dla ludzi
Dla ludzi i innych gatunków stanowi również zagrożenie, ponieważ jest agresywny a jego jad może spowodować niemałe szkody zdrowotne. Jad tego owada ma o wiele więcej substancji toksycznych niż jad osy czy pszczoły. Samo ukąszenie jest bardzo bolesne i może doprowadzić do rozwoju silnej reakcji anafilaktycznej. Jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia i należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, jeśli ugryzienie dotyczy człowieka lub z lekarzem weterynarii, jeśli ugryziony został nasz pupil. Szacuje się, że co roku w Japonii od ukąszenia przez Szerszeń azjatycki umiera około 40 osób w wyniku rozwinięcia się u nich wstrząsu anafilaktycznego przy którym konieczna jest jak najszybsza pomoc lekarska. Najbardziej narażone są osoby uczulone na jad, ponieważ to u nich najczęściej dochodzi do zejścia śmiertelnego. Osoby, które doświadczyły ukąszenia
porównują ból do wbijanego, gorącego gwoździa w tkanki.
Ukąszenie szerszenia
Objawy, które mogą pojawić się po ukąszeniu to przede wszystkim silny ból w miejscu ukąszenia, zaczerwienienie skóry, świąd, opuchlizna. U zwierząt
dodatkowo może pojawić się letarg, piszczenie, nadmierna ruchliwość ze względu na silny ból, gryzienie miejsca ukąszenia. U niektórych osób oprócz
odczynu zapalnego, który ustępował w ciągu kilkunastu godzin, pojawiały się również bóle głowy, nudności, gorączka, dreszcze. W takim przypadku
również potrzebna będzie konsultacja lekarska.
Jeśli reakcja na ukąszenie jest ostra i postępuje szybko powinniśmy wezwać pogotowie, a jeśli dotyczy zwierzęcia to jak najszybciej przetransportować do najbliższej kliniki weterynaryjnej. Miejsce ukąszenia najlepiej oczyścić, umyć najlepiej wodą z mydłem. Aby ulżyć w bólu i zmniejszyć opuchliznę można stosować kompresy chłodzące lub przyłożyć lód. Należy pamiętać, że szybkość działania jest najważniejsza, jeśli doszło do ukąszenia w okolicy jamy ustnej, gardła i szyi, ponieważ w miarę powiększania się opuchlizny może dojść do zamknięcia się dróg oddechowych i braku możliwości swobodnego oddychania przez poszkodowanego.
Paulina Prorok
Niebezpieczne owady
Przeczytaj artykuł Pauliny Prorok o innych niebezpiecznych owadach.
Letnie miesiące to czas, kiedy większość ludzi chce jak najwięcej czasu spędzać na świeżym powietrzu i wypoczywać na łonie natury. Obcowanie z przyrodą jest niezaprzeczalnie pięknym doświadczeniem. Niestety człowiek może stać się potencjalnym żywicielem, wrogiem lub intruzem zakłócającym spokój. W konsekwencji zostać pokąsanym przez owady, co nie rzadko może mieć negatywne zdrowotne skutki.
Bibliografia